Installeren, belofte en overvliegen
Als de nieuwe jeugdleden een tijdje meedraaien, wordt het tijd voor de officiële installatie als lid van jouw speltak. Daar is geen vast tijdstip voor: één week na het overvliegen is wat snel, maar maanden wachten is nu ook weer niet nodig. Als de nieuwe leden na een tijdje zeker weten dat ze willen blijven, dan kun je gaan installeren.
Installeren
Bij je installatie spreek je de belofte uit. Dit is een officieel, plechtig moment waarbij je aan de anderen laat zien dat je er echt bij wilt horen. De speltak bevestigt dat je vanaf dat moment lid bent. Een ceremonie is dus een volgens ‘vaste’ regels geordende plechtigheid. Wat die ‘vaste’ regels zijn, is per groep verschillend, maar een aantal dingen doen bijna alle groepen wel.
Om te beginnen, staat de inhoud van de belofte vast: die is dus voor iedereen in de speltak hetzelfde, maar er zit wel een opbouw in. Verder geef je als nieuwe scout aan degene die de belofte afneemt vaak je linkerhand, terwijl je met je andere hand de groet (saluut) brengt. Bij sommige groepen wordt de vlag gehesen en zijn de ouders bij de installatie aanwezig. Wil je er iets bijzonders van maken bij explorers of roverscouts, dan kun je de installatie ook op een bijzondere plek houden, zoals bij het Drielandenpunt, de piramide van Austerlitz of op de veerboot naar Terschelling.
Iedere groep heeft zijn eigen manier om te installeren. De persoon die de belofte afneemt, is per groep verschillend. Soms is het de groepsvoorzitter, vaak is het een leidinggevende. Bij explorers is het iets van de afdeling en zal het de voorzitter van het afdelingsbestuur (een andere explorer dus) zijn, bij weer andere groepen neemt de begeleiding de belofte af.
Bedenk van te voren hoe je het wilt doen en waarom. Je kunt beter iemand een hand geven en het simpel houden door alleen de tekst op te lezen, dan dat je er een lachwekkende vertoning van maakt waar niemand zin in heeft. Als je de installatie niet serieus neemt, verliest deze zijn waarde. Je zult je eigen installatie nog heel lang herinneren, zelfs na jaren. Het is dus belangrijk dat je er een beetje werk van maakt. Ouders vinden het vaak leuk om hierbij aanwezig te zijn.
Enkele voorbeelden van installaties:
De explorers ontvangen de nieuwe leden en hun ouders met koffie en iets lekkers. Na een welkom van de afdelingsvoorzitter wordt er geïnstalleerd. Een begeleider of explorer geeft het nieuwe lid zijn of haar linkerhand, de rest van de afdeling staat er omheen. Het nieuwe lid zegt de belofte duidelijk op. Daarna wordt het speltakteken opgespeld. Hij of zij groet de afdeling en de afdeling groet terug door ‘Welkom’ te roepen. Als iedereen geïnstalleerd is, wordt er een afdelingsfoto gemaakt. Deze installatie wordt feestelijk afgesloten met een hapje en drankje.
De stam gaat op een weekendkamp naar een bijzondere plek, bijvoorbeeld boven op de Sint Pietersberg of op de pont over het IJ. Daar geeft het nieuwe lid een linkerhand aan één van de roverscouts. Alle anderen leggen hun handen daar bovenop. De bereidverklaring wordt opgezegd. Daarna volgt het opspelden van het speltakteken en het installatieteken van Scouting Nederland. Aan het einde van de installatie wordt er nog een fles ‘Jip en Janneke’-bubbellimonade gedronken. De rest van het weekend staat in het teken van teambuilding en elkaar beter leren kennen.
De belofte
De belofte wordt tijdens het installeren opgezegd door de leiding, wat door het nieuwe lid wordt herhaald.
Beverbelofte
Ik beloof * mijn best te doen een goede bever te zijn.
Samen te spelen en samen te delen.
Toelichting gebruik belofte bij bevers.
Bevers kunnen de tekst netjes opzeggen en uit hun hoofd leren, maar het heeft voor de meeste bevers nog geen inhoudelijke betekenis. Je kan er niet vanuit gaan dat bevers hetzelfde begrip van een belofte hebben als oudere kinderen. Beloven is voor kinderen van deze leeftijd namelijk nog een vrij abstract begrip.
Welpenbelofte
Ik beloof * mijn best te doen een goede welp te zijn.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de welpenwet.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Scoutsbelofte
Ik beloof * mijn best te doen een goede scout te zijn.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de Scoutingwet.
Ik wil samen met anderen het goede zoeken en bevorderen.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Explorerbelofte
Ik beloof * mijn best te doen een goede explorer te zijn.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de Scoutingwet.
Ik wil samen met anderen het goede zoeken en bevorderen.
Ik wil de kansen die ik krijg benutten, door zo goed mogelijk om te gaan met de middelen die mij ter beschikking staan.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Roverscoutsbelofte
Ik beloof * mijn best te doen een goede roverscout te zijn.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de Scoutingwet.
Ik wil samen met anderen het goede zoeken en bevorderen.
Ik wil de kansen die ik krijg benutten, door zo goed mogelijk om te gaan met de middelen die mij ter beschikking staan.
Ik wil ontdekken op welke manier ik een bijdrage kan leveren aan de samenleving, zowel binnen als buiten Scouting.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Vrijwilligersbelofte
Ik beloof * mijn best te doen goede leiding te zijn.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de Scoutingwet.
Ik wil jullie helpen goede scouts te zijn en jullie stimuleren in je ontwikkeling.
Ik wil dit samen met de andere leiding doen.
Jullie kunnen op mij rekenen.
Deze belofte voor kaderleden kent twee facultatieve mogelijkheden:
Kaderleden die dit willen kunnen de naam van de speltak toevoegen aan het woord ‘leiding’. De groep neemt hierin een besluit.
Kaderleden die dit willen mogen een eigen tekst toevoegen aan de bestaande belofte-tekst. De huidige tekst geeft een idee wat de inhoud zou kunnen zijn.
Plusscoutsbelofte
Ik beloof * mijn best te doen in mijn rol een goede bijdrage te leveren aan Scouting.
Iedereen te helpen waar ik kan en me te houden aan de Scoutingwet.
Ik doe mijn best een bijdrage te leveren aan de samenleving, zowel binnen als buiten Scouting.
Jullie kunnen op mij rekenen
Voetnoot:
*) Facultatief is hier de toevoeging ‘met de hulp van God’, waarbij 'God' staat voor de verschillende benamingen die hier vanuit verschillende geloofsrichtingen voor worden gebruikt.
Overvliegen
Er is niet echt een standaard manier om over te vliegen. Op deze manier kun je als speltak en groep je eigen identiteit zichtbaar maken. Overvliegen wordt vaak als groepsactiviteit gedaan. In ieder geval zijn de speltakken waarvan de leden overvliegen aanwezig. Zorg ervoor dat het overvliegen leeftijdsspecifiek is. Zeker wanneer het een groepsactiviteit is, moet je ervoor te zorgen dat het niet te spannend is voor de bever die naar de welpen gaat, maar ook wel uitdagend genoeg voor de explorer die roverscout wordt. Vaak wordt er een activiteit gedaan waarbij echt wordt overgevlogen: een kabelbaan, een touwbrug, een vlot of iets dergelijks, waarbij de overvliegers letterlijk van de ene speltak naar de andere speltak gaan. De uitvoering is erg afhankelijk van de mogelijkheden in je omgeving. Zorg wel dat het leuk blijft.
Wanneer overvliegen?
Welpen vliegen over naar de scouts in het jaar waarin ze 11 worden. Het daadwerkelijke overvliegmoment is dan aan het begin van groep 8. De scouts vliegen over naar de explorers in het jaar waarin ze 15 worden. Dat betekent dat een scout overvliegt naar de explorers op het moment dat hij naar de vierde klas gaat. De explorers vliegen over naar de roverscouts in het jaar waarin ze 18 worden.
Het belangrijkste criterium voor overvliegen is natuurlijk of de betreffende scout zelf toe is aan een nieuw programma. Het kan dus voorkomen dat je besluit om iemand nog een jaar of een half jaar langer bij de scouts te laten, bijvoorbeeld omdat hij of zij pas laat scout geworden is en dus nog veel uitdaging vindt in het scoutsprogramma. Of omdat de explorergroep relatief oud is en je dus verwacht dat hij of zij daar nog geen aansluiting bij vindt en beter op een later moment kan overvliegen als er nog meer (bevriende) scouts gaan overvliegen.
Het is dus mogelijk om bij wijze van uitzondering (niet als regel!) nog een jaartje te wachten. Langer wachten is niet verstandig. Er zijn ook verkeerde argumenten om nog even te wachten. Soms houdt men scouts nog een jaartje vast, omdat dat beter zou zijn voor de ploegen. Dat is niet eerlijk ten opzichte van de betreffende scout. Overvliegen is iets persoonlijks. Je moet dus altijd uitgaan van degene die overvliegt. Tenslotte is niemand echt onmisbaar voor je ploeg!
