Watersport Academy en andere nautische opleidingen

Vanaf 1 januari 2026 is Scouting Nederland aangesloten bij de Watersport Academy. Het systeem wordt gebruikt voor roeien, zeilen, buitenboordmotor, motorboot, sloep/motorvlet en Groot Motorschip (GMS catergorie 1 t/m3). 
Meer lezen over dit besluit? Klik hier.

Iedere boot die in Scoutingverband vaart, moet goed bemand zijn en onder leiding staan van iemand met de juiste kwalificaties voor het type boot en de omstandigheden. Voor de meeste nautische opleidingen wordt het Watersport Academy-systeem gebruikt om diploma’s te behalen en voortgang bij te houden. Daarnaast zijn er eigen Scouting-opleidingen en kwalificaties die hierop aansluiten. Het Landelijk team Scouting Academy ondersteunt regio’s en admiraliteiten bij het gebruik van deze opleidingen. 

Zin in een week vol zon, wind, water? Kom dan naar de Zeilschool van Scouting Nederland! Bij de Zeilschool van Scouting Nederland leer je (beter) zeilen in een fijne en ontspannen sfeer. Jaarlijks volgen zo'n 170 scouts en ongeveer 30 niet-leden, zowel jong als oud, een cursus bij Zeilschool Scouting Nederland. Ze combineren een week zeilles met een gezellige vakantieweek.

button naar zeilschool.scouting.nl

Vind jij het ook leuk om zeilwedstrijden te organiseren? In samenwerking met het Watersportverbond, organiseert Scouting de landelijke opleidingsdag voor wedstrijd- en protestcommissies. Op deze gezellige en leerzame cursus vertellen we je hoe officiële wedstrijden georganiseerd worden. Zo komen de verschillende wedstrijdbanen aan bod, de start- en finishprocedures en de regels tijdens het zeilen, maar dat alles vooral vanuit het oogpunt van de organisatie. Hoe leg je de boeien er goed in? Hoe ziet de startprocedure eruit? Wat doet de Jury allemaal? Wanneer kom je als rescue in actie? En natuurlijk horen we ook graag jullie ervaringen. Je zult zien dat er nog heel wat komt kijken bij het uitzetten van een goede zeilwedstrijd.

De cursus is bedoeld voor iedereen die graag meehelpt bij de verschillende zeilwedstrijden die Scouting organiseert, of dat nu lokale groepswedstrijden zijn, regionale zeilwedstrijden of de wedstrijden tijdens de grote landelijke evenementen en of je nu boeicontrole, protestcommissie of wedstrijdleider bent. In deze cursus komt het allemaal aan bod. Naast de cursus dag krijg je toegang tot 2 korte online cursussen van het watersportverbond. Aan het einde van de cursus ben je officieel wedstrijdofficial niveau 2 en ontvang je het daarbij behorende certificaat. De kosten bedragen €45,-. Hiervoor krijg je al het opleidingsmateriaal, een lunch en een leuke leerzame dag. Inschrijven gaat via Scouts Online. Kijk in de trainingskalender om te zien wanneer deze weer wordt georganiseerd.

Het Handboek Roeien gebruik je als jeugdlid of leiding voor het diploma. We hebben ons best gedaan om het zo informatief mogelijk te maken. Of je nu net begint of al wat ervaring hebt, met dit handboek kan iedere roeier het water op!

button naar scoutshop handboek roeien

Sloep/motorvlet (SMV) is een diploma binnen CWO wat sinds 2021 bestaat en mede door Scouting is samengesteld i.s.m. CWO. Naast dit diploma is er ook nog steeds het CWO diploma Motorboot. Sloep/ Motorvlet is de lichtere variant van Motorboot en valt binnen de categorie ‘instructie aan boord’ net als Roeien en Zeilen. Motorboot valt onder de groep ‘jachtvaren’ en betreft het varen met een motor- of zeiljacht.

Sloep/motorvlet varen omvat het varen, navigeren en manoeuvreren met een boot voorzien van mechanische voortstuwing, enkele schroef geplaatst voor het roerblad. Een sloep/motorvlet onderscheidt zich van een motorjacht door het vaargebied, een beperkte navigatie uitrusting, het ontbreken van voorzieningen voor de ‘woonfunctie’. Het varen geschiedt op beschutte binnenwateren, zoals Friese meren, Randmeren, Plassen, Kanalen en Vaarten, Hollands Diep, stromende Rivieren (enkelzijdig) (vaargebied A van Jachtvaren). Omdat de rol van schipper veel kennis en vaardigheid vraagt, is het opdoen van praktische ervaring een nodige voorwaarde. De opleiding tot schipper is dan ook onderverdeeld in verschillende (niveau)cursussen waarvoor het maken van mijlen/kilometers verplicht is.

De doorgaande lijn voor SMV varen:

Start met een goed bemanningslid te zijn (CWOI), start vanaf 12+;
Daarna ga je als Dagschipper (CWOII) schipperen bij daglicht en niet te veel wind, maximaal 4 Bft, 16+;
Na Dagschipper volgt niveau Schipper (CWOIII): door extra mijlen/kilometers te hebben gemaakt komt de stap van schipperen onder zware omstandigheden, ook bij nacht en maximaal 6 Bft. Tevens het opstap diploma naar Instructeur niveau 2;
Tot slot is het vierde niveau All-Round Schipper (CWOIV): naast de vaardigheden als Schipper, beschik je ook over leidinggevende competenties en de eindverantwoordelijkheid dragen over alle bemanning en het schip, 18+. Tevens het opstap diploma naar Instructeur niveau 3.

Voor het kunnen slepen van meer dan één vlet kan de CWO module Slepen worden behaald. Deze module hoort bij het CWO diploma Sloep/motorvlet. Door het volgen van de sleeptraining kan je de kwalificatie slepen behalen. In de Nautisch Technische Richtlijnen van Scouting Nederland staat wanneer deze kwalificatie gewenst is.

Op de sleeptraining komen verschillende sleeptechnieken aan de orde, manoeuvres, reglementen, veiligheid alsook het voorbereiden van een lange (zomerkamp) tocht. De sleeptraining beslaat een volledig weekend, waarbij je met verschillende slepers en verschillende te slepen schepen aan de gang gaat.

De training kan gevolgd worden vanaf 18 jaar, Klein Vaarbewijs 1 & 2 is aanbevolen. Als vereiste om aan de training deel te nemen is de kwalificatie CWO Sloep/Motorvlet III of Motorjacht II vereist, dit om ervoor te zorgen dat er al kennis is met het varen met slepers. (De sleeptraining omvat niet de training CWO Sloep/Motorvlet.) De vernieuwde training wordt gegeven door gekwalificeerde trainers en beslaat een heel weekend. Een lesboek is hierbij inbegrepen. De planning van de sleeptraining wordt in Scouts Online bekend gemaakt. Na inschrijving in Scouts Online en betaling van de cursusgelden kan de cursist deelnemen aan het weekend. Hierbij is het wenselijk dat de cursist zelf ook materiaal kan meenemen (sleper en/of vletten).

De kwalificatie slepen (21030) wordt uitgereikt aan diegene die de sleeptraining met goed gevolg heeft afgelegd. Deze kwalificatie is ter aanvulling op de kwalificatie CWO Sloep/Motorvlet III/Motorjacht II of een kwalificatie Groot Pleziervaartbewijs. Registratie vindt plaats op aangeven van een instructeur met kwalificatie Examinator Slepen (25013). De planning van de sleeptraining wordt in Scouts Online bekend gemaakt. Na inschrijving in Scouts Online en betaling van de cursusgelden kan de cursist deelnemen aan het weekend. Hierbij is het wenselijk dat de cursist zelf ook materiaal kan meenemen (sleper en/of vletten).

De kwalificatie Examinator Slepen (25013) kan worden aangevraagd door de coördinator van de landelijke Projectgroep Slepen. Wanneer de coördinator van mening is dat de aspirant examinator (door het behalen van het benodigde CWO diploma) als examinator geregistreerd kan worden, wordt deze kwalificatie aangevraagd bij Scouting Academy. Zie ook CWO instructeur worden. De Projectgroep Slepen streeft naar een landelijke dekking van examinatoren. Ben je geïnteresseerd, neem dan contact op met de projectgroep slepen.

Voor motorschepen (15 tot 25 meter) waarvoor klein vaarbewijs wettelijk verplicht is, motorschepen (25 tot 40 meter) waarvoor het Groot Pleziervaartbewijs II wettelijk verplicht is en voor motorschepen (>40 meter) waarvoor het Groot Vaarbewijs A wettelijk verplicht is, staat in de Nautisch Technische Richtlijnen van Scouting Nederland aanvullend de kwalificatie Motordrijver Wachtschip geadviseerd.

De Motordrijver Wachtschip op een groot (Scouting-)schip is in staat om de technische installaties aan boord te bedienen, het dagelijks onderhoud uit te voeren, is in staat om eerste hulp bij technische problemen te verlenen op de technische installaties en kan kleine reparaties uitvoeren. De gekwalificeerde Motordrijver Wachtschip draagt tijdens de vaart zorg voor de specifieke (veiligheids)zaken die het varen met jeugdleden met zich mee brengt.

De cursus wordt gegeven door een gekwalificeerde Instructeur Motordrijver en beslaat 9 (6) modules. De cursus kan online of klassikaal worden gevolgd. Indien gewenst kan de lesstof ook geleerd worden d.m.v. zelfstudie. De planning van de cursus Motordrijver wordt in Scouts Online en in de trainingkalender bekend gemaakt. Na inschrijving in Scouts Online en betaling van de cursusgelden kan de cursist de lessen volgen of zelfstudie doen. De theorie-examens worden centraal afgenomen. Het praktijkexamen wordt afgenomen op het schip van de eigen Scoutingvereniging.

De kwalificatie Theorie Motordrijver Wachtschip (26512) wordt uitgereikt aan degene die het theorie-examen Motordrijver Wachtschip heeft gehaald. Deze kwalificatie heeft een geldigheid van 18 maanden. Binnen deze periode moet de cursist het praktijkexamen Motordrijver Wachtschip met succes afronden. De kwalificatie Motordrijver Wachtschip (22100) wordt uitgereikt aan degene die het theorie- en praktijkexamen Motordrijver Wachtschip gehaald hebben en zo hebben laten zien dat ze beschikken over voldoende theoretische en praktische kennis om de technische- en veiligheidsaspecten aan boord van wachtschepen van Scouting te beheersen.Toekenning vindt plaats door projectgroep Motordrijver van Landelijk team Scouting Academy op aangeven van een instructeur met kwalificatie: Instructeur Motordrijver (25011).

De Motordrijver Sleper/Motorboot is in staat om de technische installaties aan boord van een sleper of motorboot (met binnenboord motor) te bedienen, het dagelijks onderhoud uit te voeren, is in staat om eerste hulp bij technische problemen te verlenen op de technische installaties en kan kleine reparaties uitvoeren.

De cursus wordt gegeven door een gekwalificeerde Instructeur Motordrijver en beslaat 9 (6) modules. De cursus kan online of klassikaal worden gevolgd. Indien gewenst kan de lesstof ook geleerd worden d.m.v. zelfstudie. De planning van de cursus Motordrijver wordt in Scouts Online en in de trainingkalender bekend gemaakt. Na inschrijving in Scouts Online en betaling van de cursusgelden kan de cursist de lessen volgen of zelfstudie doen. De theorie-examens worden centraal afgenomen. Het praktijkexamen wordt afgenomen op het schip van de eigen Scoutingvereniging.

De kwalificatie Theorie Motordrijver Sleper/Motorboot (22102) wordt uitgereikt aan degene die het theorie-examen Motordrijver Sleper/Motorboot heeft gehaald. Deze kwalificatie heeft een geldigheid van 18 maanden. Binnen deze periode moet de cursist het praktijkexamen Motordrijver Sleper/Motorboot met succes afronden. De kwalificatie Motordrijver Sleper/Motorboot (22102) wordt uitgereikt aan degene die het theorie- en praktijkexamen Motordrijver Sleper/Motorboot heeft behaald en zo heeft laten zien dat ze beschikken over voldoende theoretische en praktische kennis om de technische aspecten van de installaties aan boord van Scouting Slepers/Motorboten te beheersen. Toekenning vindt plaats door projectgroep Motordrijver van Landelijk team Scouting Academy op aangeven van een instructeur met kwalificatie: Instructeur Motordrijver (25011).

De kwalificatie Instructeur Motordrijver (27216) kan worden aangevraagd door de coördinator van de landelijke projectgroep Motordrijver. Wanneer de coördinator van mening is dat de aspirant instructeur (door studie/opleiding, ervaring, oefening of training) over de benodigde competenties beschikt om als instructeur gekwalificeerd te worden, kan deze kwalificatie worden aangevraagd bij Scouting Academy.Er wordt gestreefd naar een landelijke dekking van instructeurs. Ben je geïnteresseerd om instructeur te worden, neem dan contact op met de projectgroep Motordrijver.

Om erachter te komen of jouw kennis voor de CWO-kwalificatie voldoende is, hebben we een aantal oefenvragen voor een of meerdere eisen van de CWO Basis, Ervaren en Gevorderd kwalificaties. De oefenvragen zijn meerkeuzevragen en komen uit de CWO-database van Scouting Nederland. Dit betekent dat de vragen die je oefent ​overeenkomen met de eisen die op een vorderingenstaat/watersportpaspoort afgetekend worden.

button naar quizzes en oefenexamens bij SA

button naar de trainingskalender

Varen met je eigen Scouting wachtschip is het mooiste wat er is. Echter zijn er hier diverse wettelijke bepalingen voor. Is het schip langer dan 20 meter of de blokmaat (L x B x diepgang) 100 m3 of groter, dan moet het schip gecertificeerd zijn. Ook Scouting stelt eisen aan het schip als er met leden gevaren gaat worden, het certificaat Scouting wachtschepen. Ook wordt er een vaarbevoegdheidsdocument verlangd afhankelijk van de lengte van het schip. Bij een lengte van 15 tot 25 meter is noodzakelijk een klein vaarbewijs en vanuit Scouting de kwalificatie Klein Wachtschip (KWS). Bij een lengte van 25 tot 40 meter is noodzakelijk een Groot Pleziervaar Bewijs (GPB) en van 40 meter en langer een EU kwalificatie schipper. Voorheen was dit het groot vaarbewijs. Voor alle schepen langer dan 20 meter moet je ook nog in het bezit zijn van een bedieningscertificaat marifonie.

Tot een scheepslengte van 40 meter is het nog behapbaar om een vaarbevoegdheid te behalen, maar boven de 40 meter wordt het zeer lastig. Een klein vaarbewijs is enkel een theoretisch examen, een kwalificatie KWS is een praktisch examen op de locatie waar de meeste activiteiten worden gehouden. Het GPB wordt wat lastiger, hiervoor moet een theorie-examen en een praktijkexamen worden gedaan via het CBR, echter is goed haalbaar. De problematiek zit bij de schepen langer dan 40 meter. Het GPB 40+ is niet meer verkrijgen enkel bij inlevering van de EU kwalificatie schipper. Om met dergelijke schepen te kunnen varen is een EU kwalificatie schipper noodzakelijk. De instroomeis hiervoor is 540 vaardagen, theorie-examens van 9 examenblokken en een praktijkexamen, dit zal plaatsvinden op een simulator. Dit is natuurlijk zeer lastig te behalen voor een vrijwilliger die niet in de binnenvaart werkzaam is.

Momenteel bestaat er nog een mogelijkheid om van een “vrijstellingsregeling schipper” gebruik te maken. Heb je een GPB behaald via het VAMEX of CBR traject dan kan je de aantekening CWO diploma Groot motorschip krijgen en vrijstelling op 7 van de 9 examenblokken. Dit is enkel mogelijk als je het rapportageformulier van het praktijkexamen GMS kunt tonen tijdens de aanvraag van de vrijstelling Schipper. Het vastleggen van de vaardagen moet gebeuren via registratie in een dienstboekje. Deze kan aangevraagd worden bij Stichting Afvalstoffen & Vaardocumenten Binnenvaart (SAB). www.sabni.nl Vanaf de leeftijd van 16 jaar kan hier al gebruik van gemaakt worden. Elk moment wanneer er gevaren wordt met het Scoutingschip mag dit door de verantwoordelijke schipper vast gelegd worden in het boekje. Een vaardag kan een hele dag zijn of zelfs maar een uurtje. Zo kan je gaan opbouwen om aan de gevraagde 540 vaardagen te komen. Let wel op dat iedere 12 maanden na aanvang van het boekje de vaardagen afgestempeld moeten worden door het SAB. Dit kan enkel met een jaarlijkse eenmalige verklaring van een bestuurslid van de betreffende vereniging d.m.v. bijvoeging van het ingevulde document “vaartijd Verklaring Binnenvaart Scouting”. Om in het bezit te komen van een dienstboekje moet je wel eenmalig een medische verklaring overleggen. In de toekomst zal ook een veiligheidstraining verlangd worden.