Mentale gezondheid
De mentale gezondheid van veel Nederlandse kinderen en jongeren staat onder druk. De coronaperiode heeft dit probleem versterkt en zichtbaarder gemaakt. Doordat bij Scouting kinderen en jongeren samenkomen en samen met vrienden activiteiten ondernemen, hebben de activiteiten een positief effect op de mentale gezondheid van de leden. Dit wordt ook gezien door andere organisaties, Scouting is onderdeel aan de Jeugdcoalitie die zich buigt over de inzet van vrije tijd om mentaal welzijn te bevorderen en werkt samen met organisaties als MindUS, ministerie en gemeenten die zich inzetten voor mentaal welzijn van jongeren. Scouting gaat nog een stapje verder dan alleen een fijne tijd en plek bieden om samen activiteiten te ondernemen in de vrije tijd. In het spelaanbod is er aandacht voor onderwerpen die soms lastig bespreekbaar zijn maar wel spelen onder jongeren.
Op deze pagina vind je verschillende onderwerpen die te maken hebben met fysieke en mentale gezondheid.
Onderwerpen:
- De Checkers
Mentale gezondheid bespreekbaar maken, online training voor steunfiguren - In je bol
Een platform voor jongeren tussen de 16-27 jaar om te werken aan hun mentale gezondheid - Kindermishandeling
Handleiding, signalenkaart en online training - Suïcidaliteit
Infoblad met handvaten - Teken
Infoblad en tekenkaart - Pesten
Infoblad pesten, activiteiten en informatie buiten Scouting over pesten
De Checkers
Bij Scouting lopen veel jongeren rond, wist je dat steeds meer jongeren last hebben van mentale problemen? Binnen Scouting vinden we het belangrijk dat daar aandacht voor is, daarom hebben we meegewerkt aan de Checkers. Inmiddels is het gelanceerd en kan het door iedereen gebruikt worden, dus ook door jou! De Checkers is gemaakt voor volwassenen die een steunfiguur voor een jongeren (kunnen) zijn. Denk bijvoorbeeld aan de leiding, of aan een groepsbegeleider, vertrouwenspersoon, ouders, familie etc. Doormiddel van drie korte modules (15 min per stuk), leer je:
Module 1 – Hoe herken je dat iemand niet lekker in zijn vel zit?
Module 2 – Hoe ben je een goede gesprekspartner?
Module 3 – Hoe help je iemand verder?
Door te herkennen dat een jongere niet lekker in zijn/haar vel zit, een goed gesprek te voeren en weten hoe je verder kunt helpen, kunnen jongeren op de juiste manier en vooral vroegtijdig de juiste support krijgen. Het zijn korte interactieve modules, ook als je nu (nog) geen steunfiguur bent, is het leuk om deze modules te volgen.
Maak het zichtbaar in je clubhuis
We vinden het belangrijk dat jongeren weten waar ze naar toe kunnen binnen hun groep, als ze ergens mee zitten. We hebben daarom twee posters ontwikkeld die je zelf kan ophangen binnen je gebouw. Eén die je op een openbare plek kan hangen over de Checkers en een andere voor op het toilet om leden te informeren waar ze allemaal terecht kunnen. Op de laatste vul je de gegevens van jullie eigen vertrouwenspersonen. Vervolgens kun je deze printen en ophangen in het clubgebouw, bijvoorbeeld bij de entree of de toiletten.
Op de posters staat meer informatie over:
De Checkers, heb jij de modules al eens doorgelopen? ;
Jongerenhulponline; waar kan je (anoniem) naartoe met je vragen ;
Team Sociale veiligheid: mocht je nog andere vragen hebben of ergens tegenaan lopen.
Als laatste willen we je meegeven dat je altijd kan overleggen als je ergens tegenaan loopt. Landelijk team Sociale veiligheid is bijna de gehele week bereikbaar voor vragen of advies. We kijken waar we je kunnen ondersteunen en sturen je indien nodig door naar het Landelijk Opvangteam.
In je bol, het startpunt om beter in je vel te zitten
Dit nieuwe platform is dé plek voor jongeren van 16 tot 27 jaar die willen werken aan hun mentale gezondheid. Gratis, anoniem en laagdrempelig.
Of het nu gaat om stress, piekeren, somberheid of eenzaamheid: professionele hulp is niet altijd direct nodig. Op injebol.nl vinden jongeren:
- Betrouwbare informatie
- Tips & tools om zelf aan de slag te gaan
- Ervaringsverhalen en een online community
- Een luisterend oor via chat en telefoon
- Suggesties voor passende hulp, online of dichtbij
Zeven organisaties die zich al jarenlang inzetten voor de mentale gezondheid van jongeren: De Kindertelefoon, MIND Us, MIND, 113 Zelfmoordpreventie, Join Us, Transformers Community en @ease, bundelen hun krachten in dit unieke initiatief. Het platform is mede mogelijk gemaakt met steun van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Hoe meer jongeren In je bol kennen, hoe groter de kans dat ze op tijd houvast vinden.
Kindermishandeling
Soms is er het vermoeden dat een kind mishandeld wordt. Vaak durven kinderen die mishandeld worden hier niet over te praten, of het kind neemt juist de leiding in vertrouwen. Als je je zorgen maakt over een kind of kindermishandeling vermoedt, kun je terecht bij Veilig Thuis. Veilig Thuis is te bereiken op telefoonnummer 0800-2000 (24/7, gratis). Het is verstandig om ter voorbereiding op een gesprek met Veilig Thuis contact op te nemen met de afdeling Sociale veiligheid van Scouting Nederland door een mail te sturen naar socialeveiligheid@scouting.nl.
Training: Verontrustende signalen bij kinderen
Via Scouting Academy kun je de training “Verontrustende signalen bij kinderen” volgen.
In de handleiding “Omgaan met signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling” staat een stappenplan. Dit stappenplan kun je gebruiken als er binnen je speltak een vermoeden is van kindermishandeling. Bij de handleiding hoort ook een signaalkaart. De signaalkaart kan je helpen om signalen op waarde te schatten. Beide producten zijn ontwikkeld door Steunpunt Scouting Overijssel in samenwerking met Kadera.
E-learning Zorgen over een kind, en nu?
Augeo heeft samen met verschillende vrijwilligersorganisaties, waaronder Scouting Nederland, een online cursus ontwikkeld voor vrijwilligers. De cursus heet Zorgen over een kind, en nu? en helpt vrijwilligers die wel eens het gevoel hebben dat het thuis niet goed gaat met een kind. Maar wat doe je dan? Wat zou er aan de hand kunnen zijn? En: zie ik het wel goed? De online cursus laat zien op welke signalen je moet letten, wat je zelf kunt doen en bij wie je aan de bel kunt trekken.
Suïcidaliteit
Maak je je zorgen om iemand of heb je zelf hulp nodig? Bel: 0800-0113. Meer informatie via www.113.nl
Steeds meer jongeren kampen met mentale problemen. Bij Scouting merken we dat jongeren zich vaak thuis voelen, ze voelen zich vrij om te zijn wie ze zijn. Dat is heel goed en mooi. Dan kan het voorkomen dat een jeugdlid zich bij Scouting veilig genoeg voelt om te delen waar ze mee zitten. Leiding biedt een luisterend oor, maar wat als het over suïcidaliteit gaat? Via dit informatieblad willen we wat handvaten meegeven, die je in kan zetten als je merkt dat een jeugdlid niet zichzelf is, als je een onderbuikgevoel hebt of wanneer een jeugdlid zelf aangeeft te kampen met suïcidaliteit.
Bij 113 hebben ze een online training ontwikkeld, deze training kan erg interessant zijn om voor jou als vertrouwenspersoon te volgen. Het gaat over hoe je het gesprek aangaat met iemand die suïcidaliteit ervaart.
MIND Us zet zich in voor de mentale gezondheid van jongeren tussen de 12 en 27 jaar. Zij wil dat jongeren grip krijgen op hun mentale gezondheid, zich veerkrachtig ontwikkelen en hulp weten te vinden als dat nodig is.
Wil je meer weten over de mentale gezondheid van Nederland? Op MINDblue vind je alles over somberheid en depressie: informatie, ervaringsverhalen, inspiratie en ondersteuning.
Pesten
Pesten kan overal voorkomen, ook bij Scouting. Als leidinggevende wil je er natuurlijk voor zorgen dat kinderen zich veilig voelen en zichzelf kunnen zijn. Het zorgen voor een omgeving waarbinnen vrijwilligers en jeugdleden op een respectvolle manier met elkaar omgaan, is hierbij erg belangrijk.
In de trainingen en kompassen voor leiding wordt ingegaan op pesten en hoe je het kunt voorkomen. Meer informatie over pesten en de preventie hiervan vind je ook in het infoblad pesten. Het infoblad pesten wordt momenteel herzien (dec 2025). Het beste is natuurlijk om ervoor te zorgen dat de sfeer in de groep zo goed en gezellig is, dat er geen pestgedrag voorkomt. In zo'n omgeving heeft iedereen respect voor elkaar en laten de scouts elkaar in hun waarde.
Activiteiten om te doen
Het spel Be cool! is bedoeld om te praten over respect, het op een goede manier met elkaar omgaan, samenwerken in verschillende situaties, het ervaren van respect door verschillende opdrachten en het leren van feiten.
Het spel De geplaagde pest brengt pesten onder de aandacht en creëert zelfvertrouwen.
Zie voor meer activiteiten de activiteitenbank van Scouting.
Informatie buiten Scouting
Er is veel informatie beschikbaar op internet en bij andere organisaties over pesten en hoe je het kunt voorkomen.
- Nederlands Jeugdinstituut (NJI): het NJI heeft een speciale pagina over pesten. Je vindt hier informatie over de achtergronden, cijfers, maar ook praktische hulpmiddelen en tips over hoe het gesprek over pesten aan te gaan.
- Stop pesten nu: deze organisatie is een kennis- informatie- en expertisecentrum met informatie over pesten & online pesten. Zij kunnen je adviseren over de stappen die je kunt nemen om pesten te voorkomen en wat je kan doen als je er mee te maken krijgt. Op de website vind je onder andere gratis lesmateriaal en factsheets. Ook geven zij trainingen en opleidingen gericht op bewustwording en preventie.
- Kenniscentrum Omgaan met Pesten: ontdek wat je kan doen tegen pesten. Pak signalen op en voorkom pesten. De stichting biedt verschillende lespakketten aan.
- Centrum Veilige Sport: via het centrum veilige sport kan je een e-learning volgen over pesten via deze link. Een stappenplan voor een pestsituatie is hier te vinden.
- ‘TOKTOK, herrie in het hok’: dit is een spel over pestgedrag en heeft ook een link met social media.
