Sociale veiligheid
Een sociaal veilige Scoutinggroep, is een plek waar leden veilig zijn en zich veilig voelen. In een sociaal veilige omgeving wordt gewerkt aan het aanpakken en voorkomen van (mogelijk) schadelijke situaties. Een sociaal veilige omgeving zorgt ervoor dat (zelf) ontwikkeling mogelijk is en dat het Scoutingspel gespeeld kan worden.
Heb je zorgen over de sociale veiligheid, wil je een melding doen of is er sprake van een calamiteit?
Scouting Nederland heeft een aantal afspraken vastgelegd in het huishoudelijk reglement (HHR) waar leden en Scoutinggroepen zich aan moeten houden die bijdrage aan de sociale veiligheid op de groep. Dit zijn de gedragscode, een meldplicht, een kennismakingperiode (zoals het aannamebeleid) en een VOG plicht. Op deze pagina lees je hier meer over.
Daarnaast zijn er verschillende zaken waar je als bestuur mee aan de slag kan, als het gaat om sociale veiligheid. De onderwerpen die we op deze pagina behandelen zijn; vertrouwenspersonen, cyclus een sociaal veilige groep.
Gedragscode
Scouting Nederland wil een veilige plek zijn voor (jeugd-) leden, vrijwilligers en andere betrokkenen, zowel online als offline. In de gedragscode lees je hoe we¹ bij Scouting Nederland met elkaar omgaan en samenwerken. Iedereen moet erop kunnen vertrouwen dat wij elkaar respecteren.
Wij beschermen al onze leden tegen ongewenst en grensoverschrijdend gedrag en zorgen ervoor dat we de gedragscode naleven. Wij zijn ambassadeurs van Scouting Nederland en wij houden ons aan de Scoutingwet:
“Een scout trekt er samen met anderen op uit om de wereld te ontdekken
en deze meer leefbaar te maken.
Een scout is eerlijk, vriendelijk en zet door.
Een scout is trouw, waardebewust en zorgt goed voor de natuur.
Een scout is behulpzaam en respecteert zichzelf"
De gedragscode is een aanvulling op de Nederlandse wet en maakt onderdeel uit van het huishoudelijk reglement van Scouting Nederland (HHR). Deze gedragscode geldt voor al onze activiteiten, evenementen en alle onderdelen van onze organisatie, zowel voor de groep, regio, admiraliteit als landelijke organisatie.
Deze gedragscode geldt altijd, dus ook in het buitenland. Bij activiteiten/evenementen in het buitenland houden we ons daarnaast aan de geldende wet- en regelgeving.
Samen letten we op signalen die kunnen wijzen op overtreding van de gedragscode. Ongewenste omgangsvormen en grensoverschrijdend gedrag staan we niet toe. Zien of ervaren we ongewenst of grensoverschrijdend gedrag? Dan spreken we elkaar aan of roepen we hulp in. Zo waarborgen we de veiligheid van alle betrokkenen. Bij grensoverschrijdend gedrag doen we ook een melding bij het bestuur². Het bestuur start vervolgens het protocol grensoverschrijdend gedrag.
Gaat het om een situatie waar de gedragscode niet direct in voorziet? Of is er twijfel over (grensoverschrijdend) gedrag? Dan handelen we in de geest van de gedragscode en overleggen we met een medelid, vertrouwenspersoon en/of het bestuur².
Hieronder beschrijven we de uitgangspunten van deze gedragscode, met daarna een toelichting. Deze uitgangspunten zijn gebaseerd op twee onderdelen: sociale veiligheid en zakelijke integriteit (hoe werken we op een eerlijke manier samen).
Uitgangspunten van de gedragscode:
- Wij respecteren ieder lid.
- Wij dragen bij aan een veilige omgeving, zowel offline als online, zonder ongewenst en grensoverschrijdend gedrag.
- Wij stellen de sociale veiligheid en welzijn van alle leden voorop.
- Wij bewaken onze eigen grenzen en gaan respectvol om met de grenzen die anderen aangeven.
- Wij respecteren de privacy van alle leden en hun persoonlijke ruimte.
- Wij dringen niet verder door in het privéleven van anderen dan noodzakelijk is om onze functie goed uit te voeren en zijn ons daarbij bewust van machtsverhoudingen.
- Wij houden ons aan de Scoutingwet en aan de regels zoals beschreven in de gedragscode en het huishoudelijk reglement.
- Wij zijn ons bewust van mogelijke belangenverstrengeling en de gevolgen hiervan.
- Wij volgen het standpunt drugs, alcohol en roken van Scouting Nederland.
Lees verder in de download hieronder.
¹ We spreken in de wij vorm. Met wij bedoelen we alle leden van Scouting Nederland. Hiermee wordt bedoeld, iedereen die lid is van Scouting Nederland en personen die op een andere manier verbonden zijn aan Scouting.
² Dit betreft het bestuur van het organisatieonderdeel waar het gedrag heeft plaats gevonden.
Meldplicht/melding doen
Wanneer er (een vermoeden van) grensoverschrijdend gedrag aan het licht komt, ben je als lid van Scouting verplicht dit te melden. Je kan op verschillende manieren een melding doen bij Scouting Nederland. In de meeste gevallen doet een bestuur een melding, het is ook mogelijk om als leiding of andere betrokkenen een melding te doen. Maar betrek indien mogelijk altijd je eigen bestuur.
Meer over meldplicht en hoe je dat doet, lees je hier.
Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) maakt onderdeel uit van het sociaal veiligheidsbeleid van Scouting. Een VOG is verplicht voor alle functies binnen Scouting.
Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat het gedrag van een persoon in het verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving. De screeningsautoriteit van de overheid is Justis. Deze instantie screent of een persoon wel of geen VOG krijgt en geeft bij geen bezwaar de VOG af.
Om de drie jaar moet een nieuwe VOG worden aangevraagd. Als een aspirant kaderlid geen geldige VOG kan overleggen is er geen plaats binnen onze vereniging.
Aannamebeleid
In het huishoudelijk reglement van Scouting Nederland staat een kennismakingsperiode opgenomen. Als vereniging hebben wij met elkaar afgesproken dat aan de benoeming in een functie een kennismakingsperiode van ten hoogste 3 maanden voorafgaat als aspirant kaderlid. Deze kennismakingsperiode vangt aan na goedkeuring door het betreffende bestuur en nadat de voor de betreffende functie geldende instapeisen is voldaan.
Door de kennismakingsperiode kan de beoogd vrijwilliger bekijken of het werk bij hem past. Andersom geldt dit echter ook. Als Scoutinggroep kan je ook beoordelen of de vrijwilliger wel bij jullie past. De kennismakingsperiode maakt het mogelijk om in de praktijk te zien hoe iemand zich gedraagt tijdens Scoutingactiviteiten. Wordt goed met de jeugdleden omgegaan? Wordt gehandeld conform de gedragscode? Kan feedback worden ontvangen en verwerkt? Door gebruik te maken van de kennismakingsperiode krijg je een goed beeld of het aspirant kaderlid echt geschikt is voor de functie of niet. En zeker zo belangrijk is dat in die kennismakingsperiode er een geldige VOG wordt getoond.
Vertrouwenspersonen en luisterende oren
(Bijna) elk organisatieonderdeel heeft een vertrouwenspersoon beschikbaar. De vertrouwenspersoon is er voor jou om te praten als je ergens mee zit. Voor de vertrouwenspersonen en landelijk vrijwilligers zijn de landelijk vertrouwenspersonen beschikbaar om op terug te vallen als ze ergens tegenaan lopen.
Landelijke vertrouwenspersonen (VP)
Ben je vertrouwenspersoon en heb je een klankbord nodig? Of ben je een landelijk vrijwilliger en wil je een vertrouwenspersoon spreken (en dit kan niet bij de vertrouwenspersoon van het evenement)?
Dan kun je terecht bij de landelijke vertrouwenspersonen. De vertrouwenspersoon zal in eerste instantie als klankbord voor je fungeren en naar jouw verhaal luisteren. In veel gevallen zal dit genoeg zijn. Maar een vertrouwenspersoon kan je ook ondersteuning en advies geven. Er wordt dan samen bekeken welke stappen je zou kunnen zetten om het op te lossen of om hiermee om te gaan. Een vertrouwenspersoon is er zowel voor slachtoffers, als voor iemand die ergens van wordt beschuldigd. Beiden hebben recht op een vertrouwenspersoon. Uitgangspunt is dat jij zelf de regie houdt over de door jou te nemen stappen. Loop je ergens tegen aan? Wil je in vertrouwen je verhaal doen? Neem contact op via: landelijkvertrouwenspersoon@scouting.nl.
Luisterende oren (LO)
Op evenementen is het belangrijk dat deelnemers en vrijwilligers ook hun verhaal kunnen doen, daarom is daar naast een vertrouwenspersoon tijdens een Scouting Nederland-evenement ook luisterende oren geregeld. De luisterende oren zijn aanwezig op het terrein en zorgen voor een fijne plek waar deelnemers en vrijwilligers naar binnen kunnen wandelen, ze zijn welkom om even te praten of om even tot rust te komen. Wanneer een luisterend oor iets tegen komt wat meer aandacht vraagt, schakelt het luisterend oor het lid in kwestie door naar de vertrouwenspersoon.
Cyclus sociaal veilige groep
Hoe werk je als bestuur aan een sociaal veilige groep? In het document cyclus een sociaal veilige groep staan verschillende stappen die jullie regelmatig kunnen doorlopen. Zo blijft het onderwerp sociale veiligheid met enige regelmaat op de agenda staan van bestuursvergaderingen en de groepsraad. Zorg dat het onderwerp in ieder geval minimaal jaarlijks terugkeert binnen de groepsraad. Naast het bestuur worden zo ook leidinggevenden en afgevaardigden namens de leden meegenomen op dit onderwerp.
