Headerafbeelding

Alcohol en roken

Bij Scouting werk je met kinderen en jongeren. Daarom is het verstandig om op de juiste manier met alcohol om te gaan en afspraken te maken over roken. Natuurlijk zijn er door de overheid regels vastgesteld als het gaat om alcoholverkoop en -gebruik en het roken.

Binnen Scouting is er hiervoor aanvullende regelgeving ontwikkeld. Het infoblad Drank- en horecawet beschrijft de regelgeving bij het schenken van alcohol, de leeftijdsgrenzen, Verklaring sociale hygiene, instructie verantwoord alcoholgebruik (IVA), paracommerciele instellingen en de aanvraag van een vergunning of ontheffing voor het schenken. Welke regelgeving er gekoppeld is aan het roken lees je in het infoblad.

NIX18

Sinds 1 januari 2014 is de Drank- en horecawet gewijzigd en mag er aan jongeren onder de 18 geen alcohol of tabak meer worden verkocht. Ook mogen jongeren tot hun 18e geen alcohol bij zich hebben in het openbaar.  Hieronder de veelgestelde vragen over alcoholgebruik binnen Scoutinggroepen:

  • De Drank- en horecawet is aangepast sinds 1 januari 2014. De belangrijkste wijzigingen zijn:

    • Aan jongeren onder de 18 jaar mag geen alcohol worden verkocht.
    • Jongeren onder de 18 jaar zijn strafbaar als ze alcohol bij zich hebben. Zowel op straat als op andere plekken toegankelijk voor het publiek. Bijvoorbeeld in een kroeg, winkelcentrum, stationshal of park.
    • De wet maakt geen onderscheid meer tussen zwak alcoholische drank en sterke drank. Het maakt dus niet uit wat voor soort alcohol jongeren onder de 18 bij zich hebben. Ze zijn in beide gevallen strafbaar.
    • De gemeenten houden toezicht op de naleving van de Drank- en horecawet. Nu is de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) hiervoor verantwoordelijk.
  • Je mag als Scoutinggroep geen alcohol verkopen aan leden die jonger zijn dan 18 jaar. Er is geen verschil tussen jeugdleden of vrijwilligers, de leeftijdsgrens staat hard in de wet. Onder verkopen valt ook het werken met consumptiebonnen, afstreeplijstjes, muntjes, een gezamenlijke pot, et cetera. Zowel de Scoutinggroep als het lid zijn in dit geval strafbaar.

    Als leden jonger dan 18 jaar zelf alcohol meenemen, ben je als groep niet strafbaar. Het lid zelf is in dat geval wél strafbaar omdat hij/zij geen alcohol bij zich mag hebben op publieke plaatsen en moet met de alcohol over straat. Ook het clubhuis wordt door de wet aangemerkt als publieke plaats, omdat er ook niet-leden komen. Denk aan ouders die hun kinderen wegbrengen en bijvoorbeeld verhuur.

  • Ja. Het lid zelf is in dat geval wél strafbaar omdat hij/zij geen alcohol bij zich mag hebben op publieke plaatsen. Als leden jonger dan 18 jaar zelf alcohol meenemen, ben je als groep niet strafbaar. Het lid zelf is strafbaar omdat hij/zij geen alcohol bij zich mag hebben op publieke plaatsen en moet met de alcohol over straat. Ook het clubhuis wordt door de wet aangemerkt als publieke plaats, omdat er ook niet-leden komen. Denk aan ouders die hun kinderen wegbrengen en bijvoorbeeld verhuur.

  • Nee. In dit geval is het lid onder de 18 jaar strafbaar, omdat hij/zij geen alcohol bij zich mag hebben op publieke plaatsen. Ook het kopen en verkopen van alcohol aan iemand van 18 jaar of ouder die het geeft aan iemand onder de 18, is niet toegestaan.

    Binnen je groep kan het natuurlijk ook voorkomen dat er alcohol gedronken wordt zonder dat daarvoor betaald wordt en wanneer het een besloten omgeving betreft. Gaat het om een besloten bijeenkomst (alleen leden of incidenteel introducés) waarbij alcoholhoudende dranken vanuit privé voorraad (zelf gekocht, geen vergoeding gevraagd) gedronken wordt, dan is dit toegestaan. Je hebt dan geen vergunning nodig. In dit geval gelden dezelfde regels als bij een thuissituatie. Zorg ervoor
    dat de aanwezigen niet teveel alcohol drinken en weer veilig thuis komen. Het is natuurlijk goed als je over deze situatie wel afspraken maakt in je groep. Is de ruimte waar je alcohol drinkt, op dat moment voor publiek geopend, dan is het op voorraad hebben van en nuttigen van alcoholhoudende drank niet toegestaan zonder vergunning.

    Natuurlijk zijn er in dat geval wél de afspraken die je binnen je groep hebt gemaakt en is het standpunt van Scouting Nederland dat er onder de 18 jaar niet gedronken wordt: Scouting is een organisatie waar kinderen en jongeren zich ontwikkelen. Het is bewezen dat het drinken van alcohol schadelijke effecten heeft. Zowel directe effecten als effecten in de toekomst. Als Scouting willen we onze leden hiervan bewust maken. Een gematigd alcoholbeleid en geen alcohol onder de 18 jaar past hierbij. Dit kun je ook prima bespreekbaar maken in je speltak en groep.

  • Binnen je groep kan het voorkomen dat er alcohol gedronken wordt zonder dat daarvoor betaald wordt en wanneer het een besloten omgeving betreft. Gaat het om een besloten bijeenkomst (alleen leden of incidenteel introducés) waarbij alcoholhoudende dranken vanuit privé voorraad (zelf gekocht, geen vergoeding gevraagd) gedronken wordt, dan is dit toegestaan. Je hebt dan ook geen vergunning nodig. In dit geval gelden dezelfde regels als bij een thuissituatie. Zorg ervoor dat de aanwezigen niet teveel alcohol drinken en weer veilig thuis komen. Het is natuurlijk goed als je over deze situatie wel afspraken maakt in je groep. Is de ruimte waar je alcohol drinkt, op dat moment voor publiek geopend (ouders die hun kinderen wegbrengen naar een andere opkomst in het clubhuis), dan is het op voorraad hebben van en nuttigen van alcoholhoudende drank niet toegestaan zonder vergunning. Voor meer informatie over het wel of niet nodig hebben van een vergunning, zie het infoblad Drank- en horecawet.

    Natuurlijk zijn in bovenstaande situatie wél de afspraken die je binnen je groep hebt gemaakt en is het standpunt van Scouting Nederland dat er onder de 18 jaar niet gedronken wordt: Scouting is een organisatie waar kinderen en jongeren zich ontwikkelen. Het is bewezen dat het drinken van alcohol schadelijke effecten heeft. Zowel directe effecten als effecten in de toekomst. Als Scouting willen we onze leden hiervan bewust maken. Een gematigd alcoholbeleid en geen alcohol onder de 18 jaar past hierbij. Dit kun je ook prima bespreekbaar maken in je speltak en groep.

  • De wet is duidelijk: het in bezit hebben en/of drinken van alcohol onder de 18 is verboden, evenals het verkopen aan leden die jonger dan 18 jaar zijn. Hoewel bij wet verboden, werkt het opleggen als verbod vaak niet. Scouting Nederland adviseert de gewijzigde situatie te bespreken met de speltakken die het betreft (vaak explorers en/of roverscouts) en de leiding in de groepsraad. Een hulpmiddel kan het stellingenspel zijn, dat je onderaan deze pagina kunt downloaden.

    Op de website Nix18 staan tips die je kunt gebruiken bij het maken van afspraken. Belangrijke punten zijn:

    • Leg uit waarom je bepaalde beslissingen neemt; jongeren laten zich niet zomaar regels opleggen en zijn het daarom niet snel eens met de beslissing dat er niet meer gedronken wordt onder de 18 jaar. Leg goed uit, waarom het belangrijk is dat er niet meer gedronken wordt en toon ook begrip voor de situatie van de jongeren.
    • Kies een goed moment voor een gesprek; de explorerleeftijd (15-18 jaar) is als geen ander in staat zelf een moment te kiezen waarop je het met elkaar over het onderwerp alcohol kunt hebben, bijvoorbeeld in de vorm van een spel of gesprek. Probeer als begeleiding een goede aanleiding te vinden, bijvoorbeeld een aankomend evenement, bericht op internet, schoolfeest etc. Het is beter één goed moment te creeëren om het over dit onderwerp te hebben, dan dat je het er vaak over hebt.
    • Praat over de directe gevolgen; jongeren leven in het hier en nu. Verhalen over schadelijke effecten in de toekomst zullen niet veel indruk maken. Voor directe effecten zijn jongeren veel gevoeliger. Bijvoorbeeld: moe zijn de volgende dag, hoge kosten, niet goed kunnen sporten, anders omogaan met seks dan je eigenlijk wilt door alcohol. Grijp die onderwerpen aan.
    • Stel regels; maak met elkaar afspraken en zorg ervoor dat de jongeren hier elkaar aan houden. De vriendschapsband en het groepsgevoel is bij explorers vaak groot. Hierdoor ontstaat tegelijk met het maken van afspraken een vorm van sociale controle, waarbij de leden elkaar wijzen op de gevolgen.
    • Maak afspraken met andere speltakken en ook met ouders; een vaak gebruikt excuus is: 'ja maar, iedereen mag het, behalve ik/wij'. Meestal blijkt dat dit niet waar is, maar om gedegen met het onderwerp aan de slag te gaan is een groepsbrede afspraak over het gebruik van alcohol beter dan een afspraak die je alleen in je speltak maakt. Zorg dat andere speltakken en leiding in de groep de afspraken onderschrijven. Informeer ook de ouders over de afspraken die gemaakt worden bij Scouting.
  • Nee. De wet blijft de wet, ook als ouders het wel goed vinden dat hun kind op jongere leeftijd drinkt. Het lid is strafbaar, omdat hij/zij geen alcohol bij zich mag hebben op publieke plaatsen. Daarnaast kun je als groep je eigen aanvullende regels stellen waar leden zich aan te houden hebben. Ook het clubhuis wordt door de wet aangemerkt als publieke plaats, omdat er ook niet-leden komen. Als groep ben je niet strafbaar. Informeer de ouders ook over regels die je hebt in de groep en vraag hen deze ook te respecteren.

    Binnen je groep kan het natuurlijk ook voorkomen dat er alcohol gedronken wordt zonder dat daarvoor betaald wordt en wanneer het een besloten omgeving betreft. Gaat het om een besloten bijeenkomst (alleen leden of incidenteel introducés) waarbij alcoholhoudende dranken vanuit privé voorraad (zelf gekocht, geen vergoeding gevraagd) gedronken wordt, dan is dit toegestaan. Je hebt dan geen vergunning nodig. In dit geval gelden dezelfde regels als bij een thuissituatie. Zorg ervoor dat de aanwezigen niet teveel alcohol drinken en weer veilig thuis komen. Het is natuurlijk goed als je over deze situatie wel afspraken maakt in je groep. Is de ruimte waar je alcohol drinkt, op dat moment voor publiek geopend, dan is het op voorraad hebben van en nuttigen van alcoholhoudende drank niet toegestaan zonder vergunning. Voor meer informatie over vergunningen zie het infoblad Drank- en horecawet.

    Natuurlijk zijn er in dat geval wél de afspraken die je binnen je groep hebt gemaakt en is het standpunt van Scouting Nederland dat er onder de 18 jaar niet gedronken wordt: Scouting is een organisatie waar kinderen en jongeren zich ontwikkelen. Het is bewezen dat het drinken van alcohol schadelijke effecten heeft. Zowel directe effecten als effecten in de toekomst. Als Scouting willen we onze leden hiervan bewust maken. Een gematigd alcoholbeleid en geen alcohol onder de 18 jaar past hierbij. Dit kun je ook prima bespreekbaar maken in je speltak en groep.

  • Scouting Nederland heeft het volgende standpunt omtrent het gebruik van alcohol en drugs en roken bij Scoutingactiviteiten:

    • Leden van Scouting houden zich aan de wet. Ook nu de leeftijdsgrens naar 18 jaar gaat. Leden onder de 18 drinken dus geen alcohol.
    • Scouting Nederland is van mening dat er tijdens bijeenkomsten waar jeugdleden en jongeren activiteiten met elkaar doen geen alcohol wordt gebruikt en geen tabak wordt gerookt.
    • Een sober gebruik van alcohol of roken is mogelijk tijdens bijeenkomsten met (alle) kaderleden of bij bijzondere activiteiten van roverscouts (18-21 jaar) en plusscouts, door leden van 18 jaar en ouder, bijvoorbeeld tijdens een weekendkamp, een feestavond o.i.d.;
      - Wordt bij bijeenkomsten gedronken, dan drinken minimaal twee kaderleden niet als men in functie is.
      - Welke bijeenkomsten hiervoor in aanmerking komen en hoe dit verder wordt uitgevoerd, is aan ieder niveau om hier intern zelf afspraken over te maken.

    Scouting is een organisatie waar kinderen en jongeren zich ontwikkelen. Het is bewezen dat het drinken van alcohol schadelijke effecten heeft. Zowel directe effecten als effecten in de toekomst. Als Scouting willen we onze leden hiervan bewust maken. Een gematigd alcoholbeleid en geen alcohol onder de 18 jaar past hierbij.

    Check in het infoblad Drank- en horecawet of er een vergunning nodig is voor het gebruik / verstrekken van alcohol in de groep.

  • Ook hier geldt: leden van Scouting houden zich aan de wet en de wet is helder. Geen alcohol onder de 18. Vaak kom je met de betreffende speltak en leiding in overleg tot de beste oplossing. In de leeftijdsgroep 15 tot 18 jaar (explorers) kun je prima de afspraak maken dat er in Scoutingverband helemaal niet gedronken wordt. Voor de explorers die wel 18 zijn of worden, is dit vaak geen probleem. Maak het dus bespreekbaar.

  • Bier, wijn en andere soorten alcohol mogen van de wet onder bepaalde voorwaarden in verenigingsverband geschonken worden. Hierin verandert de wet niet, enkel de leeftijdsgrens wijzigt. Wat wel en niet kan en mag, staat beschreven in de Drank- en horecawet. Hier is een speciaal infoblad voor Scoutinggroepen beschikbaar:

    • Download het infoblad Drank- en horecawet

    Scouting Nederland is daarbij van mening dat er tijdens bijeenkomsten waar jeugdleden en jongeren activiteiten met elkaar doen geen alcohol wordt gebruikt en geen tabak wordt gerookt.

    Een sober gebruik van alcohol of roken is mogelijk tijdens bijeenkomsten met (alle) kaderleden of bij bijzondere activiteiten van roverscouts (18-21 jaar) en plusscouts, door leden van 18 jaar en ouder, bijvoorbeeld tijdens een weekendkamp, een feestavond o.i.d.;

    • Wordt bij bijeenkomsten gedronken, dan drinken minimaal twee kaderleden niet als men in functie is.
    • Welke bijeenkomsten hiervoor in aanmerking komen en hoe dit verder wordt uitgevoerd, is aan ieder niveau om hier intern zelf afspraken over te maken.

    Zie ook het item 'Alcohol, drugs en roken bij Scoutingactiviteiten' hieronder.

    Check in het infoblad Drank- en horecawet of er een vergunning nodig is voor het gebruik / verstrekken van alcohol in de groep.

  • Jongeren onder de 18 mogen volgens de wet geen alcohol, ook niet bij Scouting en bijvoorbeeld op kamp. Scouting Nederland is van mening dat er tijdens bijeenkomsten waar jeugdleden en jongeren activiteiten met elkaar doen geen alcohol wordt gebruikt. Een kampterrein (en clubhuis) zijn bijna altijd aan te merken als openbare plek. Op kamp in het buitenland geldt de wetgeving in het buitenland (zowel als de wet scherper of juist ruimer is), maar ben je nog steeds lid van Scouting en gelden de afspraken die we hier met elkaar, zowel op landelijk niveau als in de groep, hebben gemaakt.

    Het advies is dan ook: Wanneer je als groep naar het buitenland gaat en de wetgeving is daar scherper, dan houd je je aan de lokale wetgeving van dat land. Is de wetgeving in het land ruimer, dan houd je je aan de Nederlandse wet en de afspraken die binnen Scouting zijn gemaakt.

  • Vanuit Scouting Nederland kun je gebruik maken van de downloads onderaan deze pagina, voor het maken van afspraken binnen het bestuur en voor het spelen van het stellingenspel met jeugdleden en leiding.

    Vanuit de overheid is er de campagne NIX18. De ondersteunende materialen en informatie is te vinden op de website www.naar18jaar.nl Hier vind je o.a. een toolkit met posters, stickers en andere hulpmiddelen. De website wordt continu aangevuld met nieuwe informatie.

Cursus Instructie Verantwoord Alcohol schenken (IVA)

Wil je als vrijwilliger je IVA-certificaat voor barvrijwilligers behalen? Dan kun je gebruik maken van de gratis online cursus voor vrijwilligersorganisaties. Doe de cursus, maak de toets en je ontvangt het certificaat direct in je mailbox!

Roken

Scouting biedt kinderen en jongeren een veilige speelomgeving. Roken past daar niet bij en daarom is het belangrijk om op een goede manier met roken om te gaan en afspraken te maken in de groep. Ook de overheid wil roken ontmoedigen en niet-rokers beschermen tegen meeroken. Roken is verboden in alle openbare ruimten, op de werkplek en in de horeca. In veel gevallen geldt dat ook voor het clubhuis van je groep. Dit is geregeld in de Tabakswet.

De Tabakswet regelt allerlei zaken die te maken hebben met verkoop van tabaksproducten, het maken van reclame en sponsoring en het instellen van rookverboden. De wet heeft onder andere als doel om het roken te ontmoedigen, in het bijzonder bij jongeren. Al sinds 1 januari 1990 zijn instellingen die van de overheid subsidie ontvangen, verplicht een rookverbod in te voeren. Scoutinggroepen die gemeentelijke subsidie ontvangen, vallen dus ook onder deze verplichting en roken mag dan alleen in een aparte rookruimte. Zo'n ruimte is echter niet verplicht. Aan het roken in de buitenlucht zijn geen beperkingen gesteld, al stelt Scouting Nederland dat tijdens bijeenkomsten van speltakken niet wordt gerookt. Het rookverbod is door de overheid verder uitgewerkt in het Besluit beperking verkoop en gebruik tabaksproducten. 

De beheerder van het gebouw is verantwoordelijk voor de instelling en handhaving van een rookverbod. Ook als het gebouw wordt verhuurd, blijft het rookverbod van kracht. In de tabakswet staat dat de ruimten waar een rookverbod geldt een duidelijk zichtbare aanduiding moeten hebben in de vorm van de tekst ‘Roken verboden’ of een pictogram. Het is verstandig om bij de ingang van een gebouw/ruimte aan te geven dat er een rookverbod geldt.

In sommige gevallen geldt het rookverbod niet voor het clubhuis. De leidinggevenden in je groep hebben dan echter nog steeds een voorbeeldfunctie voor de leden. In gebouwen waar geen rookverbod geldt, moet natuurlijk voorkomen worden dat andere last hebben van het roken en doe je dit niet tijdens activiteiten van de speltakken. Meer informatie lees je in het infoblad Rookverbod en roken.

Rookvrije Generatie

Scouting Nederland is aangesloten bij de beweging ‘Op weg naar een Rookvrije Generatie’. Als kinderen anderen zien roken lijkt dat normaal en misschien zelfs aantrekkelijk. Zeker als zij mensenzien roken naar wie zij opkijken, zoals leiding of ouders. Een rookvrij Scoutingterrein maakt roken minder normaal en daarmee minder aantrekkelijk voor kinderen. Bovendien wordt het schadelijke meeroken voorkomen. Zo beschermen we kinderen en zorgen we dat zij rookvrij opgroeien. Een rookvrije Scoutinggroep draagt bij aan een Rookvrije Generatie. Help je mee?

Fedde Boersma, directeur van Scouting Nederland: “Scouting Nederland vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren op een veilige en gezonde manier het Scoutingspel spelen. Hierbij zijn een veilige speelomgeving, spel en een veilige sociale omgeving van groot belang. Door je Scoutinggroep rookvrij te maken, biedt je kinderen de kans om in een schone omgeving te spelen en hun grenzen te verleggen, waardoor ze zich persoonlijk kunnen blijven ontwikkelen. En dat alles zonder het verkeerde voorbeeld te krijgen van de volwassenen om hen heen. Zo zorgen we ervoor dat ze kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen.

Meer weten over de Rookvrije Generatie en over hoe jij jouw Scoutinggroep rookvrij kunt maken? Kijk op www.scouting.nl/rookvrij of www.rookvrijegeneratie.nl/scouting.

Alcohol, drugs en roken bij Scoutingactiviteiten

Scouting Nederland heeft het volgende standpunt omtrent het gebruik van alcohol en drugs en roken bij Scoutingactiviteiten:

  • Leden van Scouting houden zich aan de wet.
  • Scouting Nederland kent geen gedoogbeleid. Het gebruik van drugs is in de Nederlandse wet verboden. Scouting Nederland accepteert geen gebruik van drugs of het in bezit hebben van drugs tijdens Scoutingbijeenkomsten.
  • Scouting Nederland is van mening dat er tijdens bijeenkomsten waar jeugdleden en jongeren activiteiten met elkaar doen geen alcohol wordt gebruikt en geen tabak wordt gerookt.
  • Een sober gebruik van alcohol of roken is mogelijk tijdens bijeenkomsten met (alle) kaderleden of bij bijzondere activiteiten van roverscouts (18-21 jaar) en plusscouts, door leden van 18 jaar en ouder, bijvoorbeeld tijdens een weekendkamp, een feestavond o.i.d.;
    - Wordt bij bijeenkomsten gedronken, dan drinken minimaal twee kaderleden niet als men in functie is.
    - Welke bijeenkomsten hiervoor in aanmerking komen en hoe dit verder wordt uitgevoerd, is aan ieder niveau om hier intern zelf afspraken over te maken.
  • Lees ook het infoblad Drank- en horecawet.

Ondersteuning